เกรวิลเลีย (สนเกรวิลเลีย / Grevillea)

ชื่อวิทยาศาสตร์และชื่อสามัญ

• ชื่อวิทยาศาสตร์: Grevillea R.Br. ex Knight (เป็นชื่อสกุลพืช ในวงศ์ Proteaceae)
• ชื่อสามัญ: Grevillea (ชื่อสกุลเดียวกับชื่อวิทยาศาสตร์), Silky Oak (สำหรับชนิดไม้ต้น Grevillea robusta) เป็นต้น
• ชื่อเรียกอื่น: ในไทยมักเรียก “สนเกรวิลเลีย” เนื่องจากใบคล้ายสนและมีทรงพุ่มโปร่งคล้ายต้นสน แต่จริงๆ ไม่ใช่สนแท้

ลักษณะทั่วไป

เกรวิลเลียเป็นสกุลไม้ดอกที่มีความหลากหลายสูง มีทั้งชนิดที่เป็นไม้ต้นสูง ไม้พุ่มเตี้ย จนถึงไม้เลื้อยคลุมดินกว่า 360 ชนิดย่อย มีถิ่นกำเนิดในออสเตรเลีย นิวกินี นิวแคลิโดเนีย สุลาเวสี และหมู่เกาะแปซิฟิกบางแห่ง

ลักษณะเด่นของเกรวิลเลียคือ ดอกช่อสีสันสดใสรูปร่างแปลกตา โดยช่อดอกอาจมีรูปทรงเหมือนแปรงขัดขวด (ทรงกระบอกยาว) หรือทรง “แมงมุม” ที่ก้านเกสรโค้งชูขึ้นแตกกระจาย คล้ายขาแมงมุม ดอกมีหลายสีตั้งแต่ขาว ครีม เหลือง ส้ม แดง ชมพู ไปจนถึงม่วง แล้วแต่สายพันธุ์หรือลูกผสม

ดอกเกรวิลเลียไม่มี “กลีบดอก” ที่ชัดเจน กลีบเลี้ยงจะกลายเป็นส่วนที่มีสีสันทำหน้าที่คล้ายกลีบดอก และมีก้านเกสรเพศเมียยาวยื่นโค้งออกมาจากดอก เป็นเอกลักษณ์เฉพาะที่ทำให้ดอกดูแปลกแตกต่างจากไม้ดอกอื่นๆ

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม

เกรวิลเลียเจริญเติบโตได้ดีในสภาพอากาศร้อนชื้นแบบประเทศไทย แต่ต้องการดินที่ระบายน้ำดี และไม่ชอบดินแฉะเกินไป ดินที่เหมาะคือดินร่วนผสมทรายมีอินทรียวัตถุพอประมาณ

เกรวิลเลียชอบแสงแดดเต็มวัน (6-8 ชั่วโมง) และสามารถทนแล้งได้ดีเมื่อโตเต็มที่ แต่ในช่วงแรกของการปลูกยังต้องการน้ำสม่ำเสมอ

วิธีการดูแลรักษา

• การรดน้ำ: รดน้ำปานกลาง เมื่อหน้าดินเริ่มแห้ง หลีกเลี่ยงการให้ดินแฉะ
• การใส่ปุ๋ย: ใส่ปุ๋ยเล็กน้อยเช่น ปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอก ให้ดินไม่ขาดธาตุอาหาร
• การตัดแต่งกิ่ง: ตัดแต่งกิ่งเพื่อให้พุ่มแน่นและกระตุ้นการแตกยอดใหม่
• การคลุมดิน: คลุมโคนต้นด้วยวัสดุคลุมดิน (ฟาง ใบไม้แห้ง) เพื่อรักษาความชื้น

วิธีขยายพันธุ์

เกรวิลเลียขยายพันธุ์ได้ทั้งวิธีอาศัยเพศ (เพาะเมล็ด) และไม่อาศัยเพศ (ปักชำกิ่ง, ตอนกิ่ง, เสียบยอด)

• การเพาะเมล็ด: การเพาะเมล็ดจะให้ต้นใหม่จำนวนมาก แต่ต้องรอนานหลายปีกว่าจะให้ดอก
• การปักชำกิ่ง: ให้ต้นใหม่ที่เหมือนต้นแม่ 100% และสามารถออกดอกได้เร็วกว่า
• การตอนกิ่ง: เป็นวิธีที่นิยมในไทย โดยเฉพาะกับพันธุ์ที่มีดอกสวย

ข้อควรระวังหรือปัญหาที่พบบ่อย

• การระคายเคืองผิวหนัง: สวมถุงมือเมื่อแต่งกิ่งหรือเคลื่อนย้ายต้น
• โรคใบดำ-กิ่งแห้งจากเชื้อรา: ตัดแต่งกิ่งที่เป็นโรคออกทันที และพ่นสารป้องกันเชื้อรา
• ความไวต่อปุ๋ยฟอสฟอรัส: หลีกเลี่ยงการใช้ปุ๋ยที่มีฟอสฟอรัสสูงเกินไป

ศัตรูพืช

เกรวิลเลียมักไม่มีปัญหาจากแมลงรบกวนรุนแรง แต่สามารถพบเพลี้ยแป้งหรือเพลี้ยไฟได้ หรือราดำ